2. احكام حجاب و پوشش

مسأله 27. اصل حجاب و پوشش زن - که در قرآن کریم و روایات اهل بیت‰ بیان شده - از مسلّمات شريعـت محسوب گردیده و ضروری دين است ‌و رعايت‌ نكردن آن، گناه و معصيت ‌محسوب می‌شود.

مسأله 28. بهترين نوع پوشش و حجاب برای بانوان، چـادر مشـكی اسـت و شایسته است بانوان از آن به عنوان حجاب کامل و برتر، در برابر نامحرم استفاده نمایند، هرچند پوشش به مقدار واجب با لباس­های دیگر محقّق شده باشد.

مسأله 29. بر بانوان واجب است موهای سر ^[24] و تمام بدن خود را (غير از صورت و دست­ها از مچ تا سر انگشتان) ^[25] از مرد نامحرم بپوشانند؛

البتّه، برای آنكه فرد يقين یا اطمینان کند قسمت‌های واجب را پوشانده، بايد مقداری از اطراف صورت و مقداری پايين­تر از مچ­ها را هم از نامحرم بپوشاند.

بنابراین پوشش موی سر، گوش، گلو، زیر چانه، دست (بازو، ساعد و مچ دست)، پا - حتّی محدودۀ پایین تر از مچ آن ^[26] - از مرد نامحرم واجب است، و نیز استفاده از لباس‌هایی كه موی سر یا اندام بدن را به مقدار مذکور در برابر نامحرم نمی­پوشاند، کافی نیست.

مسأله 30. بر زن لازم نیست صورت و دست­های خود را از مچ ^[27] تا سر انگشتان بپوشاند، مگر در سه مورد که پوشاندن آنها حتّی از مردان محرم واجب است: ^[28]

الف. بترسد که نپوشاندن آن قسمت‌ها باعث شود خودش مبتلا به گناه گردد. ^[29]

ب. قصد وی از نپوشاندن آن قسمت‌ها، مبتلا كردن بيننده به نگاه حرام باشد.

ج. نپوشاندن آن قسمت‌ها نوعاً‌ و به‌طور معمول، موجب جلب توجّه دیگران و نگاه از روی لذّت دیگران به وی گردد. ^[30]

مسأله 31. حجاب و پوشش بانوان در برابر مرد نامحرم، علاوه بر آنکه باید مقدار واجب - که در مسائل «29 و 30» بیان شد - را بپوشاند، لازم است دارای ویژگی‌های ذیل باشد:

الف. «نازک و بدن نما» نباشد. بنابراين، پوشیدن لباس­هایی مانند روسری، جوراب‌ نازک‌ كه موها یا پوست بدن را نمی­پوشاند و شَبَحی از آن نمايان است در حضور نامحرم كافی نيست؛

ب. «تنگ و چسبان» نباشد، طوری که معمولاً موجب جلب توجّه دیگران و نگاه از روی لذّت می­شود. بنابراین، پوشيدن لباس­هایی كه حجم و برجستگی مَفاتن بدن ^[31] زن را مشخّص می­کند، جايز نيست؛

ج. «زينتی» نباشد. بنابراین، پوشیدن هر نوع لباس اعم از چادر، مانتو، شلوار، روسری، جوراب و مانند آن كه به لحاظ رنگ یا کیفیّت دوخت یا ویژگی­های دیگر عرفاً جنبۀ «زينتی» داشته باشد در برابر نامحرم جایز نیست.

مسأله 32. بر بانوان واجب است آرایش و زينت خود را از نامحرم بپوشانند. بنابراين، اموری مانند موی مصنوعی و کلاه گیس، لاک ناخن، حنای دست، لنزهای رنگی چشم، بعضی از اقسام تاتو یا مژه یا ناخن مصنوعی، چنانچه عرفاً نوعی زینت محسوب شود، لازم است از نامحرم پوشانده شود؛

شایان ذکر است، از بین زینت‌ها، سرمه كشيدن، برداشتن ابرو، اصلاح صورت، حلقه و انگشتر دست و النگو و دستبند ^[32] استثنا می­شود که با رعايت سه شرط مذکور در مسألۀ «30» پوشش آن واجب نیست، هرچند احتیاط مستحب است این زینت‌ها نیز از نامحرم پوشانده شود.

مسأله 33. اگر پسر نابالغ ممیّز به حدّی رسیده که احتمال می‏رود نگاهش به بعضی از اعضای بدن زن نامحرم، موجب تحريک شهوت وی ­گردد، بر زن بنابر احتیاط، لازم است آن قسمت­ها را بپوشاند. ^[33]

مسأله 34. پیرزنی که به سبب کهولت سنّ به‌طور معمول امیدی برای ازدواج او وجود ندارد، جایز است موی سر و قسمت‌هایی مانند گوش و زیر گردن و ساعد دست خود را نپوشاند؛

البتّه آشکار کردن آرایش و زینت - با توضیحی که در مسألۀ «32» بیان شد - بر وی جایز نیست.

مسأله 35. انسان واجب است عورت خود را از دیگران - حتّی افراد همجنس یا محارم - بپوشاند؛ از حکم مذکور زن و شوهر، و افراد غیر ممیّز استثنا می­شوند.

مسأله 36. بر زن واجب نیست بدن خود را - غیر از عورتین که حکم آن در مسألۀ قبل بیان شد - از زنان دیگر یا محارم خویش بپوشاند؛ مگر آنکه بترسد بر اثر نپوشاندن آن، مبتلا به گناه شود یا نوعی هتک حیثیّت وی محسوب شود یا نوعاً‌ و به‌طور معمول موجب جلب توجّه دیگران و نگاه از روی لذّت افراد گردد؛ ^[34]

البتّه، نباید قصد وی از نپوشاندن این قسمت‌ها، مبتلا كردن بيننده به نگاه حرام باشد.

شایان ذکر است، ادب و شرف و حيا و وقار زن اقتضا می­کند وی در حضور زنان دیگر و محارم خویش، از پوشش مناسب برخوردار باشد.

مسأله 37. بر مرد واجب نیست بدن خود را - غیر از عورتین که حکم آن در مسألۀ­«35» بیان شد ـ در مقابل دیگران بپوشاند؛ مگر در مواردی که بترسد بر اثر نپوشاندن آن، ‌مبتلا به گناه شود یا نوعی هتک حیثیّت وی محسوب شود یا نوعاً و به‌طور معمول موجب جلب توجّه دیگران و نگاه از روی لذّت افراد به وی گردد؛ ^[35]

البتّه، نباید قصد وی از نپوشاندن بدن خود در موارد فوق، مبتلا کردن بیننده به نگاه حرام باشد.

شایان ذکر است، ادب و شرف و حيا و وقار مرد اقتضا می­کند در حضور دیگران از پوشش مناسب برخوردار باشد.

مسأله 38. والدين موظّفند دختر را از كودكی به رعايت حجاب و پوشش و مسائل مربوط به معاشرت با نامحرم عادت دهند و چنانچه کوتاهی آنان در این امر باعث شود فرزندشان نسبت به نامحرم بی‌تفاوت شود و پس از رسيدن به سنّ تكليف در رعايت حجاب و عفّت و برخورد با نامحرم سهل‌انگار گردد، شرعاً در پیشگاه الهی مسؤول می­باشند.