کیفیّت گفتن اذان و اقامه

مسأله 1190. اذان هیجده جمله دارد: «اللّهُ‏ أَكْبَرُ» چهار مرتبه، «أَشْهَدُ أَنْ لا إِلٰهَ إِلّا اللّهُ»، «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ‏»، «حَيَّ عَلَی الصَّلاةِ»، «حَيَّ عَلَی الفَلٰاحِ»، «حَيَّ عَلیٰ خَیْرِ الْعَمَلِ»، «اللّهُ‏ أَكْبَرُ»، «لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ» هر یک دو مرتبه؛

اقامه هفده جمله دارد، یعنی دو مرتبه «اَللّهُ أَكْبَرُ» از اوّل اذان و یک مرتبه «لا إِلٰهَ إِلَّا اللّهُ» از آخر آن كم می‌شود و بعد از گفتن «حَيَّ عَلیٰ خَیْرِ الْعَمَلِ»، باید دو مرتبه «قَدْ قٰامَتِ الصَّلاةُ» اضافه نمود.

مسأله 1191. عبارت‌های «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً وَليُّ اللّهِ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیٖرُ الْمُؤْمِنیٖنَ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیٖرُ الْمُؤْمِنیٖنَ وَوَليُّ اللّهِ» یا «أَشْهَدُ أَنَّ عَلیّاً أمیٖرَ الْمُؤْمِنیٖنَ وَليُّ اللّهِ» جزء اذان و اقامه نیست، هرچند شهادت و گواهی به ولایت و إمارت (امیر المؤمنین بودن) حضرت علیّ بن ابی طالب‡ به خودی خود مستحب است و كامل كنندۀ شهادت به رسالت رسول اكرم می‌باشد. بنابراین، خوب است بدون قصد جزئیّت، بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُوْلُ اللّهِ‏» به نیّت قربت گفته شود.

مسأله 1192. برای فرد مسافر و کسی که عجله دارد، جایز است هر کدام از جمله‌های اذان و اقامه را یک مرتبه بگوید.

مسأله 1193. تکرار «حَيَّ عَلَی الصَّلاةِ»، «حَيَّ عَلَی الفَلاحِ» بیشتر از دو بار در اذان به جهت اجتماع مردم برای نماز و همچنین، تکرار شهادتین اذان یا سایر قسمت‌های اذان بیشتر از تعداد ذکر شده، محلّ اشکال است و احتیاط لازم در ترک آن می‌باشد.