قنوت نماز

مسأله 1457. در تمام نمازهای واجب و مستحب، قبل از ركوع ركعت دوّم، مستحب است قنوت خوانده شود و در نمازهای صبح و مغرب و عشاء و نماز جمعه، این مستحب تأکید بیشتری دارد؛ ولی در نماز شَفْع احتیاط واجب آن است که قنوت را رجاءً انجام دهد و در نماز وتْر با آنكه یک ركعت می‌باشد، خواندن قنوت قبل از ركوع مستحب است؛

نماز جمعه، دو قنوت مستحب دارد كه یکی در رکعت اوّل قبل از رکوع و دیگری در رکعت دوّم بعد از رکوع می‌باشد و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در دو ركعت چند قنوت دارد که توضیح آنها در فصل مربوط به هر یک، ذکر می‌شود.

مسأله 1458. مستحب است انسان قبل از قنوت تکبیر بگوید و دو دست را در هنگام گفتن تكبير بالا آورده، سپس پایین اندازد به گونه‌ای که در مسألۀ«1247» گذشت و بعد دوباره دو دست را برای خواندن قنوت بلند كند.

مسأله 1459. مستحب است در قنوت، دست‌‌ها را مقابل صورت و كف آنها را رو به آسمان و پهلوی هم نگه دارد و به جز انگشت شست، انگشت‌‌های دیگر را به هم بچسباند و به كف دست‌‌ها نگاه كند؛ بلكه بنابر احتیاط واجب، بدون دست بلند كردن، جز در مورد ضرورت، قنوت صحیح نیست.

مسأله 1460. مكروه است نمازگزار دست­ها را در هنگام قنوت آن قدر بلند‌ كند كه از سر بگذرد. همچنین، مكروه است بعد از پایان قنوت در وقت پايين انداختن دست­ها، آنها را بر صورت و سينۀ خود بمالد.

مسأله 1461. دعا كردن در قنوت نماز، به غیر زبان عربی، اشكال ندارد و نماز را باطل نمی‌‌کند، هرچند احتیاط مستحب آن است كه به غیر عربی دعا نكند، ولی وظیفۀ قنوت با دعا به غیر زبان عربی، بنابر احتیاط واجب، انجام نمی‌‌شود. ^[404]

مسأله 1462. انسان در قنوت، هر دعا یا مناجات یا ذكری را بگوید هرچند یک «سُبْحانَ اللّهِ» باشد، كافی است و بهتر است این دعا را که «دعای فَرَج» نامیده می‌شود، بخواند:

«لاإِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْحَلیٖمُ الْكَریٖمُ، لاإِلٰهَ إِلَّا اللّهُ الْعَليُّ الْعَظیٖمُ، سُبْحانَ اللّهِ‏ رَبِّ السَّمٰواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الأَرَضیٖنَ السَّبْعِ وَمٰا فیٖهِنَّ وَمٰا بَیْنَهُنَّ وَرَبِّ الْعَرْشِ الْعَظیٖمِ وَالْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعالَمیٖنَ» و بهتر است بعد از آن بگوید: «اللّهُمَّ اغْفِرْ لَنا وَارْحَمْنا وَعافِنا وَاعْفُ عَنّا، إِنَّكَ عَلَیٰ كُلِّ شَی‌ءٍ قَدیٖرٌ».

بهتر آن است که در قنوت، بین ثنای بر پروردگار متعال و صلوات بر محمّد و آل محمّد و دعا برای مؤمنین و مؤمنات و دعا برای خودش جمع نماید و سزاوار است که قنوت را به صلوات آغاز کرده و آن را به صلوات ختم نماید، یا در قنوت آمرزش و مغفرت و حوائج دنیا و آخرت خویش را بين دو صلوات، از خداوند متعال درخواست نماید.

مسأله 1463. در قنوت، طلب كردن حرام از خداوند متعال جايز نيست؛ البتّه دعای حرام نماز را باطل نمی‌کند.

مسأله 1464. مستحب است انسان قنوت را بلند بخواند؛ ولی برای كسی كه نماز را به جماعت می‌خواند، اگر امام جماعت صدای او را بشنود، بلند خواندن قنوت مستحب نیست و نیز طول دادن قنوت خصوصاً در نماز وتر مستحب است، مگر برای امام جماعت در مورد خاصّی که در مسألۀ«1994» خواهد آمد.

مسأله 1465. خواندن دعای غلط از نظر مادّه يا حرکات و اعراب در قنوت، در صورتی كه غلط فاحش و تغییر دهندۀ معنا نباشد، به گونه‌ای که کلمات خوانده شده از صدق عنوان ذکر یا قرآن یا دعای غلط خارج نشود، مبطل نماز محسوب نمی‌شود، هرچند احتیاط مستحب آن است که قنوت را به عربی صحیح بخواند.

مسأله 1466. اگر انسان عمداً قنوت نخواند قضا ندارد و اگر آن را فراموش كند و پیش از آنكه به حدّ ركوع برسد یادش بیاید، مستحب است بایستد و آن را بخواند و اگر در ركوع یادش بیاید، مستحب است بعد از ركوع آن را قضا ‌كند؛

امّا اگر در سجده یا بعد از آن یادش بیاید، مستحب است بعد از سلام نماز، قنوت را قضا نماید، هرچند مدّت طولانی گذشته باشد و در این حال بهتر است قضای آن را نشسته و رو به قبله انجام دهد و اگر در حال رفتن به سمت سجده یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب نباید برگردد؛ بلکه بعد از نماز رجاءً قضای آن را انجام دهد.