مهلت دادن به بدهکاری که توانایی پرداخت بدهی ندارد

قرآن کریم نسبت به وجوب مهلت دادن به بدهکاری که توانایی پرداخت بدهیش را ندارد، می­فرماید:

«وَإِنْ كانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلى‏ مَيْسَرَةٍ وَأَنْ تَصَدَّقُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ». ^[792]

«و اگر (بدهكار) قدرت پرداخت نداشته باشد، او را تا هنگام توانايى، مهلت دهيد و بخشيدن آن (به هنگام تنگدستى وى) به رسم صدقه، براى شما بهتر است اگر (منافع اين كار و پاداش آن را) بدانيد».

روایت شده که امام صادق† فرمودند: «... بپرهیزید از اینکه یکی از برادران مسلمان خود را برای باز پس گرفتن مالی که در نزد او دارید در فشار قرار دهید، در حالی که وی در تنگدستی به سر می­برد، زیرا جدّ بزرگوارمان رسول خداˆ می‌فرمودند: مسلمانی حقّ ندارد مسلمان دیگر را در تنگنا و فشار بگذارد و هر کس بدهکار تنگدستی را مهلت دهد، خداوند متعال در روزی که هیچ سایه­ای جز سایۀ او نیست، وی را در سایۀ عرش خود جای دهد». ^[793]

در حدیث است که پیامبر اکرمˆ فرمودند: «هزار درهم را اگر دو بار قرض بدهم، بیشتر دوست دارم از اینکه آن را یک مرتبه به عنوان صدقه بپردازم و همان طور که بدهکار تو حق ندارد در پرداخت بدهیش سهل‌انگاری کند، در حالی که توانایی مالی دارد، تو نیز در صورتی که می­دانی او در تنگدستی است، جایز نیست وی را (برای دریافت طلبت) در فشار و تنگنا قرار دهی». ^[794]

از امام صادق† نقل شده که روزی رسول خداˆ بر منبر رفته و پس از حمد و ثنای پروردگار فرمودند: «ای مردم، حاضران به غایبان برسانند، آگاه باشید هر کس بدهکار تنگدستی را مهلت دهد، در هر روز برای او ثواب صدقه­ای برابر با طلبی که از او دارد بر عهدۀ خداست تا زمانی که مال خود را دریافت نماید...». ^[795]

از امام صادق† روایت شده که رسول خداˆ فرمودند: «هر کس بخواهد خداوند متعال در روزی که هیچ سایه­ای جز سایۀ او نیست او را در سایۀ عرش خود جای دهد، بدهکار تنگدست را مهلت دهد یا اینکه از حقّ خود بگذرد». ^[796]

در حدیث نقل شده است که امام باقر† فرمودند: «خداوند متعال در روز قیامت اقوامی را از زیر عرش الهی مبعوث می­کند که چهره­هایشان از نور و لباس‌هایشان از نور و زینت­هایشان از نور است و بر صندلی­هایی از نور نشسته­اند، خداوند متعال آنان را به مردم نشان می­دهد و مردم می­گویند: آنان پیامبران هستند. در آن هنگام منادی از تحت عرش الهی ندا سر می­دهد: اینان پیامبران نیستند. مردم می­گویند: آنان شهیدان هستند. منادی از تحت عرش الهی ندا نماید: اینان شهیدان نیستند، ایشان گروهی هستند که بر مؤمنین آسان می­گرفتند و به بدهکاران که توانایی پرداخت بدهی نداشتند، مهلت می­دادند تا به گشایشی برسند». ^[797]