فضيلت خمس و اهمیّت آن

«خمس»، يکی از فرايض اسلامی است که خداوند متعال آن را برای پيامبر اکرمˆ و ذرّيۀ مکرّم حضرت قرار داده است. قرآن کریم در این باره می­فرماید:

«وَاعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبیٰ‏ وَالْيَتامىٰ‏ وَالْمَساكينِ وَابْنِ السَّبيلِ…». ^[276]

«و (اى اهل ایمان) بدانيد كه هر چه (از راه جهاد یا کسب یا طریق مشروع دیگر) به عنوان غنيمت یا فايده به دست آورید، خمس آن خاصّ خدا و رسول خداˆ و خويشاوندان رسول و يتيمان و فقيران و در راه سفر ماندگان (از خاندان پیامبر) است...».

سماعة بن مهران می­گوید: از امام کاظم† در مورد خمس پرسیدم، آن حضرت† فرمودند: «در هر آنچه مردم فائده می­برند، کم باشد یا زیاد، خمس است». ^[277]

عمران بن موسی گويد که آيۀ خمس را بر امام کاظم­† خواندم، حضرت فرمودند: آنچه برای خداست، مخصوص رسول اوست و آنچه برای رسول اوست، مخصوص ماست. سپس فرمودند: به خدا قسم، خدا بر مؤمنان رزقشان را آسان کرده است که از هر پنج درهم، یک درهم را برای پروردگارشان قرار دهند و چهار درهم را خود استفاده کنند و حلالشان باشد. ^[278] سپس فرمودند: اين از سخنان صعب و مستصعب ماست که عمل به آن و صبر بر آن نمی­کند، مگر کسی که قلب او برای ايمان، امتحان شده باشد. ^[279]

نقل شده است که یکی از تجّار فارس که از موالیان امام رضا† بود به آن حضرت† نامه­ای نوشت و دربارۀ خمس اجازه خواست (تا در آن تصرّف نماید)، امام رضا† به او در جواب نامه نوشتند:

«بسم اللّه الرحمن الرحیم، همانا خداوند واسع و کریم است، خداوند ضمانت کرده بر کار خوب ثواب دهد و در مورد مخالفت مجازات و عقاب قرار داده است؛ مال، زمانی حلال است که از راهی که خداوند متعال فرموده به دست انسان برسد.

خمسی که شما به ما می­دهید، ابزار مهمّی جهت تقویت دین و آیین و کمک به خانواده­ها و دوستان ما (فقرا و نیازمندان) است و با آن آبروی خودمان را در برابر آنانی که از قدرتشان بیم داریم (دشمنان) حفظ می­کنیم، پس خمس را از ما دريغ نداريد و به اندازه­ای که توانایی دارید پرداخت کنید و خويشتن را از دعاى خیر ما محروم نسازيد.

همانا پرداخت خمس، کلید رزق و باعث افزایش روزی شما است و موجب پاک شدن گناهانتان­ می­گردد و ذخیره­ای برای روز نیاز و تنگدستی­تان (آخرت) است.

مسلمان، کسی است که به عهدی که با خداوند متعال دارد عمل نماید و مسلمان، کسی نیست که با زبان بگوید: مسلمانم و با قلبش مخالفت کند؛ و السلام». ^[280]