زمان ادای زکات فطره یا کنار گذاشتن آن

مسأله 1062. كسی كه قصد دارد نماز عید فطر را بخواند، بنابر احتیاط واجب، باید فطریّه را پیش از نماز عید از مال خویش کنار گذاشته و به مستحقّ ^[607] بدهد ^[608] و اگر قصد خواندن نماز عید فطر را ندارد، می‌تواند پرداخت فطریّه را تا قبل از اذان ظهر روز عید، به تأخیر بیندازد. ^[609]

شایان ذکر است، اگر زکات فطره را از مالش کنار گذاشته و عزل نموده، تأخیر در پرداخت آن چنانچه برای غرض عقلایی باشد و سهل‌انگاری در پرداخت زكات محسوب نشود، اشكال ندارد؛

بنابراین، اگر زكات فطره را برای پرداخت به فقیر معیّنی در وقت وجوب زکات فطره كنار بگذارد و دسترسی به آن فقیر فعلاً ممكن نباشد، مثل اینكه فقیر مسافرت باشد، می‌تواند پرداخت زكات فطره را به تأخیر بیندازد؛ چه قصد خواندن نماز عید فطر را داشته باشد و چه نخواهد نماز عید بخواند.

مسأله 1063. اگر انسان به نیّت فطریه، مقداری از مال خود را كنار بگذارد و تا ظهر روز عید فطر - چه با عذر و چه بدون عذر - به مستحقّ ^[610] ندهد، زكات فطره ساقط نمی­شود و لازم است آن را به مستحقّ بپردازد.

مسأله 1064. اگر فرد تا اذان ظهر روز عید فطر، فطریّه را نپردازد و كنار هم نگذارد، بنابر احتیاط واجب زکات فطره از او ساقط نمی­شود و بنابر احتیاط واجب ،بدون اینكه نیّت ادا و قضا كند به نیّت ما فی الذمّه، فطریّه را بدهد.

مسأله 1065. فردی که فقیر شرعی نیست و باید زکات فطرۀ خود و افرادی که نان‌خور وی هستند را بپردازد، اگر در شب تا ظهر روز عید مالی نداشته باشد تا بابت زکات فطره کنار بگذارد یا به مستحقّ بپردازد، لازم است در صورت امکان هرچند با قرض گرفتن و مانند آن ^[611] زکات فطره را کنار بگذارد یا به مستحقّ ^[612] بپردازد؛

مگر آنکه این کار غیر ممکن بوده یا همراه با مشقّت فوق‌العاده­ای که معمولاً قابل تحمّل نیست (حَرَج) باشد. ^[613]

مسأله 1066. اگر فرد پیش از ماه رمضان، زکات فطره را بدهد صحیح نیست، ولی بعد از فرا رسیدن ماه رمضان می‌تواند زکات فطره را به مستحقّ ^[614] بدهد، هرچند احتیاط مستحب آن است كه در ماه رمضان هم فطریّه را ندهد و پرداخت آن را تا شب عید فطر به تأخیر اندازد.

شایان ذکر است، اگر فرد، پیش از ماه رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آنكه فطریّه بر او واجب شد، فقیر مذکور هنوز هم شرایط استحقاق دریافت زکات فطره را دارا باشد، می‌تواند طلب خود را از فقیر بابت زکات فطره حساب كند.

مسأله 1067. اگر انسان زکات فطره­اش را در بین ماه رمضان، قبل از زمان وجوب (شب عید فطر)، از مالش کنار گذاشته و عزل نماید، عزل واقع نمی­شود و مال کنار گذاشته متعیّن در زکات نمی­گردد، هرچند اگر آن را به مستحقّ ^[615] بپردازد زکات فطره­اش ادا شده است.

بنابراین، اگر آن را قبل از رساندن به مستحقّ مصرف کرده یا با مال دیگرش عوض نماید، اشکال ندارد.

مسأله 1068. فردی که زکات فطره­اش را در بین ماه رمضان، قبل از فرا رسیدن شب عید فطر به مستحقّ پرداخت کرده، ^[616] چنانچه هنگام غروب آفتاب مهمان شخص دیگری باشد و بخواهد شب را آنجا بماند، طوری که نان‌خور میزبان محسوب شود، بر میزبان واجب است زکات فطرۀ وی را بدهد و آنچه خودش قبلاً بابت زکات پرداخت کرده، کفایت از زکات واجب بر عهدۀ میزبان نمی­کند.

مسأله 1069. اگر انسان شخصی را که در شهر دیگری ساکن است، وکیل در کنار گذاشتن زکات و عزل آن نماید، چنانچه شهر موکّل و وکیل با هم اختلاف افق داشته و در یکی ماه رؤیت شود و عید فطر محسوب شود و در دیگری ماه رؤیت نشود و روز آخر ماه رمضان باشد، ملاک برای کنار گذاشتن و عزل زکات فطره، رؤیت شدن هلال در شهر موکّل است، نه وکیل.