انصراف از وصیّت یا تغییر آن

مسأله 1022. وصیّت كننده در زمان حیات خویش می­تواند از وصیّتش صرف نظر کرده و آن را به هم بزند یا آن را تغییر دهد یا تكمیل نماید.

رجوع و انصراف از وصيّت یا تغییر آن، با صدور هر یک از دو صورت ذیل توسط وصیّت کننده، محقّق می‌شود:

- با گفتار؛ مثل اينكه بگويد: «از وصيت خودم برگشتم».

- با انجام كاری؛ مثلاً منزلی را كه وصيّت كرده بعد از وفاتش به شخصی بدهند، بفروشد يا فردی را - با التفات به وصيّت سابقش - براى فروش آن وكيل نمايد، که در این صورت وصيّتش باطل مى‏شود.

همین طور، اگر ابتدا فردی را به عنوان قيّم فرزندانش معيّن كند و بعد ديگرى را به جاى او قيّم قرار دهد، که در این صورت وصیّت قبلی بی‌اثر می‌گردد.

مسأله 1023. اگر وصیّت فردی با یكی از راه­های شرعی ثابت شود ^[871] و بعداً نسبت به رجوع وصیّت كننده یا تغییر آن شک و تردید حاصل شود، بايد به آن وصيت عمل شود؛ مگر آنكه با دلیل معتبری رجوع از وصیّت یا تغییر آن ثابت گردد.

مسأله 1024. اگر از فردی دو وصیّت­‌نامه به جای مانده و معلوم باشد کدام یک از آن دو، بعد از دیگری نوشته شده، چنانچه وصایای ذکر شده در آن دو، متضادّ و منافی هم باشد، باید طبق وصیّت آخر وی عمل شود و وصیّت سابق، ملغیٰ و از اعتبار ساقط می­شود؛

مانند اینکه وصیّت کرده ثلث مالش را به علی بدهند و بعداً وصیّت کرده همان ثلث را به حسین بدهند، یا آنکه وصیّت کرده مغازۀ معیّنی را به علی بدهند و بعداً وصیّت کرده که همان مغازه را به حسین بدهند.

مسأله 1025. اگر از فردی دو وصیّت‌نامه به جا مانده، چنانچه موارد وصیّت در دو وصیّت‌نامه با هم تنافی نداشته باشد، باید مطابق هر دو وصیّت عمل شود؛

مانند اینکه در وصیّت‌نامۀ سابق گفته یک سال نماز قضا برایش اجیر بگیرند و در وصیّت‌نامۀ بعدی بگوید یک ماه روزۀ قضای ماه رمضان برایش انجام دهند یا در وصیّت‌نامۀ قبل وصیّت به پرداخت یک ماه کفّارۀ روزه نموده و در وصیّت‌نامه بعدی وصیّت به انفاق یک میلیون تومان از اموالش به فقرا کرده باشد؛

البتّه، اگر معلوم باشد وصیّت کننده از وصیّت سابق خویش عدول کرده است، وصیّت قبلی از اعتبار ساقط می‌شود؛

مثل آنکه در وصیّت‌نامۀ سابق، وصیّت به یک سال نماز قضا و در وصیّت‌نامه بعدی به دو سال نماز قضا وصیّت کرده، چنانچه از نشانه­ها و قرائن معلوم باشد که از وصیّت قبلی خویش به اجیر گرفتن برای یک سال نماز قضا عدول به دو سال نماز قضا نموده، ^[872] باید دو سال نماز قضا برایش اجیر بگیرند.

مسأله 1026. اگر فرد، وصیّت به ثلث مالش برای شخصی کند و بعد وصیّت به نصف همان ثلث برای شخص دیگری نماید، ثلث مال بین دو شخص مذکور به‌طور مساوی تقسیم می­شود.

این حکم در جایی که فرد، وصیّت به مال معیّنی برای شخصی نماید و بعد وصیّت به نصف مال مذکور برای شخص دیگر کند نیز جاری است. ^[873]