کیفیّت خواندن نماز آیات

مسأله 2031. نماز آیات دو رکعت است که در هر ركعت پنج ركوع دارد و به دو صورت خوانده می‌شود:

صورت اوّل: بعد از نیّت، تكبیرة الاحرام بگوید و یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند و به ركوع برود و سر از ركوع بردارد، دوباره یک بار حمد و یک سوره تمام بخواند، باز به ركوع رود و همین‌ طور تا پنج مرتبه و بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد، و ركعت دوّم را هم مثل ركعت اوّل به‌جا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد. ^[508]

صورت دوّم: بعد از نیّت و تكبیرة الاحرام و خواندن حمد، آیه‏های یک سوره را پنج قسمت كند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند؛ بلكه كمتر از یک آیه را نیز می‌تواند بخواند؛ ولی بنابر احتیاط لازم، باید جملۀ کامل باشد. همچنین بنابر احتیاط واجب، از اوّل سوره شروع كند و نیز بنابر احتیاط لازم، به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم‏» به تنهایی اكتفا نكند ^[509] و پس از خواندن آیه با ویژگی‌هایی که ذکر شد به ركوع برود و سر بردارد و بدون اینكه حمد بخواند، قسمت دوّم از همان سوره را بخواند و به ركوع برود و همین طور تا پیش از ركوع پنجم، سوره را تمام نماید.

به‌طور مثال، فردی که می‌خواهد پس از حمد، سورۀ قدر را بخواند، چنین عمل می‌کند:

بعد از نیّت و تكبیرة الاحرام و خواندن سورۀ مبارکۀ حمد، می‌گوید:

«بِسْم اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖمِ إِنّا أَنْزَلْناهُ في لَیْلَةِ القَدْر».

سپس به ركوع رفته، بعد از آن می‌ایستد و می‌گوید: «وَما اَدْریٰكَ ما لَیْلَةُ القَدْر».

دوباره به ركوع رود و بعد از ركوع ایستاده و می‌گوید: «لَیْلَةُ القَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ».

باز به ركوع رفته، سر بر می‌دارد و می‌گوید: «تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَالرُّوحُ فیها بِإِذْنِ رَبِّهِم مِنْ کُلِّ أَمْرٍ».

سپس به ركوع رفته و می‌ایستد و می‌گوید: «سَلامٌ هيَ حَتّیٰ مَطْلَعِ الفَجْرِ».

و بعد از آن به ركوع پنجم می‌رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده نموده، و ركعت دوّم را هم مثل ركعت اوّل به‌جا می‌آورد و بعد از سجدۀ دوّم، تشهّد خوانده و نماز را سلام می‌دهد و نیز جایز است كه سوره را به كمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام كرد، لازم است حمد را قبل از ركوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.

مثال سوره توحید: اگر فرد بخواهد در نماز آیات سورۀ توحید را بخواند، با توجّه به اینكه بنابر احتیاط واجب، نمی‌‌تواند به گفتن «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم‏» در یک قسمت اكتفا كند، جایز است به شیوۀ دیگری سورۀ توحید را پنج قسمت كند، به گونه‌‌ای كه هر بخش، یک جملۀ کامل باشد؛ مثل اینكه سوره را این طور تقسیم نماید:

قسمت اوّل: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحیٖم قُلْ هُوَ اللّهُ أَحَدٌ».

قسمت دوّم: «اَللّهُ الصَّمَدُ».

قسمت سوّم: «لَمْ یَلِدْ».

قسمت چهارم: «وَ لَمْ یُوْلَدْ».

قسمت پنجم: «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ».

همینطور، جایز است به كمتر از پنج قسمت تقسیم نماید؛ ولی هر وقت سوره را تمام كرد، لازم است حمد را قبل از ركوع بعدی در حال قیام بخواند، سپس مشغول خواندن سوره شود.

مسأله 2032. اگر فرد در یک ركعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در ركعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت كند، مانعی ندارد.