مركز ارتباط حضرت آیت الله العظمی سید علی حسينى سیستانی (مد ظله) در لندن، اروپا، شمال و جنوب امریکا است.
فضیلت وصیّت و اهمیّت آن
از محمّد بن مسلم نقل شده که امام باقر فرمودند: «وصيّت حقّ است و همانا رسول خدا وصيّت کرد و شايسته است که هر مسلمانی وصيّت کند». [851]
از پیامبر اکرم روایت شده که فرمودند: «هر کس با وصیّت نیکو بمیرد، شهید مرده است». [852]
از امام صادق از پدران بزرگوارشان روایت شده که رسول خدا فرمودند: «هر كس هنگام وفات خود نیکو وصيّت نكند، اين كار نقصى در مروّت (جوانمردی) و عقل اوست، عرض كردند: اى رسول خدا چگونه وصيّت نماید؟ فرمودند: چون كسى زمان مرگش فرا رسد و مردم (كسان و خويشان او) پيرامونش جمع شدند، بگويد: [853]
«اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ عَالِمَ الْغَیبِ وَالشَّهَادَةِ الرَّحْمٰنَ الرَّحیمَ، اللَّهُمَّ إِنّی أَعْهَدُ إِلَیْكَ فی دَارِ الدُّنْیا أَنّی أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَریكَ لَكَ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ وَأَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَأَنَّ النَّارَ حَقٌّ وَأَنَّ الْبَعْثَ حَقٌّ وَالْحِسَابَ حَقٌّ وَالْقَدَرَ [854] وَالْمیزَانَ حَقٌّ وَأَنَّ الدّینَ كَمَا وَصَفْتَ وَأَنَّ الْإِسْلَامَ كَمَا شَرَعْتَ وَأَنَّ الْقَوْلَ كَمَا حَدَّثْتَ وَأَنَّ الْقُرْآنَ كَمَا أَنْزَلْتَ وَأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبینُ جَزَى اللَّهُ مُحَمَّداً خَیرَ الْجَزَاءِ وَحَیّیٰ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّدٍ بِالسَّلَامِ.
اللَّهُمَّ یا عُدَّتی عِنْدَ كُرْبَتی وَیا صَاحِبی عِنْدَ شِدَّتی وَیا وَلیَّ نِعْمَتی إِلٰهی وَإِلٰهَ آبَائی لَا تَكِلْنی إِلَى نَفْسی طَرْفَةَ عَیْنٍ أَبَداً فَإِنَّكَ إِنْ تَكِلْنی إِلَى نَفْسی طَرْفَةَ عَیْنٍ أَقْرُبْ مِنَ الشَّرِّ وَأَبْعُدْ مِنَ الْخَیرِ فَآنِسْ فِی الْقَبْرِ وَحْشَتی وَاجْعَلْ لی عَهْداً یَوْمَ أَلْقَاكَ مَنْشُوراً». [855]
سپس، نسبت به آنچه مورد احتیاج اوست وصیّت میکند.
در ادامه امام صادق فرمودند: مؤيّد صدق اين وصيّت، اين سخن خداوند متعال در سورۀ مباركۀ مريم است كه مىفرمايد: «لايَمْلِكونَ الشَّفاعَةَ إلّا مَنِ اتَّخَذَ عِنْدَ الرَّحْمٰنِ عَهْداً» [856] و اين همان عهد و پيمان میّت است و وصيّت حقّى است بر هر مسلمانى که آن را بیاموزد و به دیگران (خاندان و بستگانش) تعلیم دهد و (جدّم) امیر المؤمنین فرمودند: اين وصيّت را رسول خدا به من آموخت و رسول خدا فرمودند: این وصیّت را جبرئيل به من تعليم داد». [857]
از امام صادق روایت شده که پدر بزرگوارشان امام باقر فرمودند: (جدّم) امیرالمؤمنین فرمودند: «هر کس وصیّت کند (و در وصیّت خویش) ستم نکند و (به وارث) ضرر وارد نیاورد، مانند کسی است که آن (مال مورد وصیّت) را در زمان حیات خود صدقه داده باشد». [858]
در حدیث نقل شده که خداوند متعال میفرمايد: «اى فرزند آدم، با سه چيز به تو احسان و نیکی كردم: گناهانى را بر تو پوشاندم كه اگر خاندانت از آن آگاه میشدند تو را به خاک نمیسپردند، وسعت رزق و روزی به تو دادم و از تو قرض خواستم، ولى تو نیکی و خیری پیش نفرستادی و به تو هنگام مرگ مهلت دادم تا در یک سوّم دارایی خود وصیّت کنی، ولى تو براى خود نیکی و خيرى پيش نفرستادى». [859]
[851] فروع کافی، ج7، کتاب الوصایا، باب الوصیة و ما أمر بها، ص3، ح5.
[852] مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج2، ابواب الاحتضار و ما یناسبه، باب21، ص117، ح5.
[853] اى خداى آفرينندۀ آسمانها و زمين، داناى نهان و آشكار، بخشندۀ مهربان، من در اين سراى دنيا در پيشگاه تو اقرار و اعتراف میکنم (عهد میکنم) بر اینکه هيچ خدايى جز تو نيست، يگانه و بىشريكى و محمّد بنده و فرستادۀ توست و بهشت حقّ است و دوزخ حقّ است و برانگیخته شدن از قبرها در قیامت حقّ است و حساب حقّ است و تقدیرات و میزان حقّ است و همانا دين چنان است كه تو وصف كردهاى و اسلام همان گونه است كه تو تشريع فرمودهاى و سخن همان است كه تو گفتهاى و قرآن چنان است كه تو نازل كردهاى و تو همان خداوند حقيقى و آشكار هستى. خداوند به پیامبرش محمّد جزای خیر دهد و بر محمّد و آل محمّد تحیّت و سلام فرستد. بار خدايا، در هنگام گرفتاریم تويى تكيه‌گاه و ذخیرۀ من و به هنگام سختیم تويى یار و یاور من و تويى ولىّ نعمت من، خدایم و خداى پدران من، هرگز چشم بر هم زدنى مرا به خودم وا مگذار، که اگر چشم بر هم زدنی مرا به خودم واگذاری به شرّ نزدیک شده و از خیر دور می‌شوم، پس در تنهايى وحشتناک قبر تو مونس من باش و در آن روز كه با تو ديدار مىكنم از خودت عهد و پيمانى گشوده شده و باز برایم قرار بده.
[854] منظور از «قَدَر» ممکن است تقدیرات خداوند متعال، یا علم الهی به وقایع سابق و آینده، یا اعم از هردو، یا مجازات به اندازۀ عمل باشد؛ به مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، ج23، ص5 و روضة المتّقين في شرح من لا يحضره الفقيه، ج11، ص32 مراجعه شود.
[855] این دعا در کتاب فلاح السائل و نجاح المسائل سیّد بن طاووس، ص66 و 67، فصل ذکر عهد المیّت، بدین گونه نقل شده است: «اللَّهُمَّ فاطِرَ السَّماواتِ وَالْأَرْضِ عالِمَ الْغَيْبِ وَالشَّهادَةِ الرَّحْمٰنَ الرَّحيمَ إِنّي أَعْهَدُ إِلَيْكَ في دَارِ الدُّنْيَا أَنّي أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ وَحْدَكَ لَا شَريكَ لَكَ وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ وَأَنَّ السَّاعَةَ آتيَةٌ لا رَيْبَ فيها وَأَنَّكَ تَبْعَثُ مَنْ في الْقُبُورِ وَأَنَّ الْحِسَابَ حَقٌّ وَأَنَّ الْجَنَّةَ حَقٌّ وَمَا وَعَدَ اللَّهُ فيهَا مِنَ النَّعيمِ مِنَ الْمَأْكَلِ وَالْمَشْرَبِ وَالنِّكَاحِ حَقٌّ وَأَنَّ النَّارَ حَقٌّ وَأَنَّ الْإيمَانَ حَقٌّ وَأَنَّ الدّينَ كَمَا وَصَفْتَ وَأَنَّ الْإِسْلَامَ كَمَا شَرَعْتَ وَأَنَّ الْقَوْلَ كَمَا قُلْتَ وَأَنَّ الْقُرْآنَ كَمَا أَنْزَلْتَ وَأَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الْحَقُّ الْمُبينُ وَأَنّي أَعْهَدُ إِلَيْكَ في دَارِ الدُّنْيَا أَنّي رَضيتُ بِكَ رَبّاً وَبِالْإِسْلَامِ ديناً وَبِمُحَمَّدٍ نَبيّاً وَبِعَليٍّ إِمَاماً وَبِالْقُرْآنِ كِتَاباً وَأَنَّ أَهْلَ بَيْتِ نَبيِّكَ أَئِمَّتي اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتي عِنْدَ شِدَّتي وَرَجَائي عِنْدَ كُرْبَتي وَعُدَّتي عِنْدَ الْأُمُورِ الَّتي تَنْزِلُ بي وَأَنْتَ وَليّي في نِعْمَتي وَإِلٰهي وَإِلٰهَ آبَائي صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَلَا تَكِلْني إِلىٰ نَفْسي طَرْفَةَ عَيْنٍ أَبَداً وَآنِسْ في قَبْري وَحْشَتي وَاجْعَلْ لي عِنْدَكَ عَهْداً يَوْمَ أَلْقَاكَ مَنْشُوراً».
[856] سورۀ مریم، آیۀ 87: «اختيار شفاعت ندارند، مگر كسى كه از جانب خداى رحمان پيمانى گرفته است».
[858] وسائل الشیعه، ج19، کتاب الوصایا، باب5، ص264، ح2.
[859] تهذيب الأحكام، ج9، کتاب الوصایا، باب6، ص175، ح12.