مركز ارتباط حضرت آیت الله العظمی سید علی حسينى سیستانی (مد ظله) در لندن، اروپا، شمال و جنوب امریکا است.

توضیح‌ المسائل جامع

شرایط کاری که برای آن قسم یاد می‌شود

· الف. قدرت عمل به قسم بدون مشقّت زیاد و ضرر قابل توجّه

مسأله 1168. انسان نسبت به كارى مى‏تواند قسم بخورد كه انجام آن - در زمانی که باید به آن عمل کند - برایش مقدور بوده و مشقّت فوق‌العادهای که معمولاً غیر قابل تحمّل (حَرَج) محسوب می‌شود یا ضرر قابل توجّه، نداشته باشد.

· ب. رجحان داشتن مورد قسم

مسأله 1169. اگر فرد قسم بخورد كار حرام یا مكروهى را انجام دهد، یا كار واجب یا مستحبّى را ترک كند، قسم او صحیح نیست.

مسأله 1170. اگر انسان قسم بخورد كار مباحى را به‌جا آورد، چنانچه قصد وی از انجام آن کار مباح، امری باشد که رجحان شرعی دارد، قسمش صحیح است. [666] همچنین، اگر آن کار مباح دارای رجحان دنیوی عقلایی [667] باشد یا براى شخص او مصلحتى دنیوى [668] داشته باشد، قسمش صحیح و در غیر این صورت باطل است.

این حکم، در موردی که فرد برای ترک کار مباحی قسم بخورد نیز جاری است.

مسأله 1171. اگر آنچه فرد در موردش قسم خورده، رجحان خود را از دست بدهد، عمل به آن واجب نیسـت (قسم منحلّ می‌شــود)، هرچند دوباره رجحان پیدا کنــد؛

مثلاً اگر قسم بخورد هر روز ساعتی را پیاده‌روی نماید یا هر روز [669] روزۀ مستحبی بگیرد، [670] چنانچه پس از مدّتی این عمل برای او مضرّ گردد، قسمش باطل میشود، هرچند در آینده دوباره پیاده‌روی یا روزه گرفتن برای وی رجحان پیدا کند.

· ج. منع نکردن پدر یا شوهر از مورد قسم

مسأله 1172. قسم فرزند بدون اجازه و رضایت پدر و قسم زن بدون اجازه و رضایت شوهر - با وجود شرایط شرعی آن [671] - صحیح است، ولی اگر پدر یا شوهر از قسم خوردن منع نمایند، قسم منعقد نمیشود.

همین طور، اگر پدر یا شوهر پس از قسم خوردن، قسم فرد را ابطال نمایند، قسم منحلّ و باطل میشود.

شایان ذکر است، در هر دو صورت منع و ابطال، فرقی ندارد این امر از روى دلسوزى و شفقت باشد یا نه.


[666] مانند اینکه مورد قسم، خوردن غذای معیّنی باشد و قصدش از خوردن آن غذا، قوّت گرفتن برای روزه باشد.
[669] غیر از روزهایی که روزۀ آن واجب یا حرام است.
[671] بنابراین، اگر شرایط شرعی وجود نداشته باشد، مانند اینکه زوجه قسم بخورد که به وظایف واجب خود در مورد شوهرش عمل ننماید، چنین قسمی باطل است.