شرایط مالی كه قرض داده می­شود

· 1. عین باشد

مسأله 1004. مالی که قرض داده می‌شود باید عین شخصی ^[926] باشد. بنابراین، انسان نمی­تواند مالی را كه از دیگران طلبكار است (كلّی در ذمّۀ دیگری)، قبل از دریافت و وصول آن، به شخص دیگری قرض دهد؛ ^[927]

البتّه، برای رسیدن به هدف مذکور در مورد قرض دادن طلب، فرد می­تواند شخصی را که می‌خواهد به او قرض دهد، وكیل نماید تا طلبش را از بدهكار وصول نموده، سپس آن را به وكالت از قرض دهنده به خود قرض دهد. ^[928]

مسأله 1005. قرض دادن پول اعتباری ^[929] و وجه اعتباری، صحیح نمی‌باشد.

مسأله 1006. قرض دادن كلّی در معیّن ^[930] صحیح است؛ مانند اینكه فردی یک اسكناس 100 هزار تومانی از بین چند اسكناس 100 هزار تومانی معیّن را قرض دهد.

مسأله 1007. قرض دادن منفعت عین - مانند منافع خانه یا مغازه - صحیح نیست؛ البتّه کسی که می‌خواهد منفعت مال خود را برای مدّتی در اختیار دیگری قرار دهد، می­تواند غیر از اجاره، از عقد صلح یا عاریه با رعایت شرایط آن استفاده نماید.

· 2. مبهم و نامعیّن نباشد

مسأله 1008. قرض دادن شیء مبهم - مانند اینكه فرد بگوید: «یكی از دو مال خویش را به شما قرض دادم» و آن را تعیین نكند - صحیح نیست؛ البتّه، قرض دادن «کلّی در معیّن» به صورتی که در مسألۀ «1006» ذکر شد، صحیح است.

· 3. شرعاً قابل تملّک باشد

مسأله 1009. مالی که قرض داده می‌شود، باید از اشیائی باشد كه تملّک آن شرعاً صحیح است. بنابراین، قرض دادن شراب، خوک، آلات موسیقی حرام یا وسایل قمار صحیح نمی‌باشد.

· صحّت قرض مالی که «مقدار» یا «خصوصیّات» آن معلوم نیست

مسأله 1010. در هنگام قرض لازم نیست مقدار مالی كه قرض داده می­شود تعیین شود؛ پس اگر انسان یک دسته اسکناس که مقدار آن را نمی‌داند به دیگری قرض دهد و او هم قبول و دریافت کند، قرض به صورت صحیح واقع شده است.

همین طور، اگر آنچه قرض داده می‌شود از اموال مثلی (مانند برنج، گندم، جو) ^[931] باشد، تعیین خصوصیّاتی كه موجب تفاوت ارزش مالی آنها می­گردد لازم نیست و نیز در اموال قیمی شرط نیست قیمت و ارزش مال تعیین گردد. بنابراین، قرض دادن یک قطعه طلایی که دو طرف وزن یا قیمت آن را نمی‌دانند، ‌صحیح است؛

البتّه، گاهی بر قرض گیرنده لازم است ^[932] برای اطلاع از نوع و مقدار بدهی خویش، خصوصیّات و قیمت مالی را كه قرض گرفته بررسی نماید.