شرايط وصیّت كننده

مسأله 1027. وصيت كننده بايد داراى شرايط ذيل باشد:

1. بالغ باشد (مگر در برخی موارد)؛ 2. عاقل باشد؛ 3. سفیه نباشد؛

4. وصیّت را با قصد و اختیار انجام دهد؛ 5. قاتل خودش نباشد. ^[874]

توضیح این موارد، در مسائل بعد ذکر می‌گردد.

· 1. بالغ باشد

مسأله 1028. وصيّت بچۀ نابالغ صحيح نيست؛ البتّه، اگر پسر بچّه ده ساله ^[875] براى خویشاوندان نسبی خود يا صرف در خيرات عامّه وصیّت كرده باشد وصيّتش صحيح است، ولی صحیح بودن وصیّت وی براى غير خویشاوندان نسبیش محلّ اشكال است و مراعات مقتضای احتیاط در این مورد ترک نشود.

مسأله 1029. اگر پسر بچّۀ هفت ساله ^[876] نسبت به امری وصیّت نماید كه ارزش مالی اندكی داشته باشد، صحّت وصيّت وی مورد اشكال است، مراعات مقتضای احتياط در مورد آن ترک نشود.

· 2. عاقل باشد

مسأله 1030. كسی كه در حال ديوانگى یا بيهوشى يا مستى وصیّت كند، وصیّتش صحيح نيست و اگر در هنگام وصيّت عاقل باشد، سپس ديوانه يا مست يا بيهوش گردد، وصيّت او باطل نمى­شود.

· 3. سفیه نباشد

مسأله 1031. وصيت شخص سفيه در اموالش صحیح نمی‌باشد، ولى در غير اموال مانند وصیّت به دفن شدن در مکان معلوم که مستلزم صرف مال نباشد یا وصیّت به دفن در روز جمعه، صحیح است.

· 4. وصیّت را با قصد و اختیار انجام دهد

مسأله 1032. اگر کسی را به انجام وصیّت مجبور کرده باشند (اکراه) یا وصیّت را بدون قصد جدّی و مثلاً به عنوان شوخی یا فقط به صورت صوری انجام دهد، وصیّت شرعی محسوب نمی‌شود و صحیح نیست.

· 5. قاتل خودش نباشد

مسأله 1033. كسى كه از روى عمد و به قصد خود كشى، ^[877] مثلاً آسیبی به خود رسانده يا سمّى خورده، كه موجب مرگ است، چنانچه نسبت به اموالش وصيّت كند و قبل از بهبودى، به همان سبب بميرد، وصيّت وی صحيح نيست؛

امّا وصيّت او در غير شؤون مالی وی، مانند تعیین قیّم برای كودكانش، صحيح می­باشد.

مسأله 1034. اگر خودكشی فرد از روى خطا و سهو انجام شده باشد، يا كار او به قصد مرگ و خود كشى نبوده، بلكه براى هدف ديگرى بوده، ولی اتّفاقاً موجب فوت وی شده، وصیّت وی در امور مالی و غیر مالی صحیح می­باشد.

این حکم، در جایی که فرد در حال جهاد در راه خداوند متعال كشته شود نیز جاری است و وصیّت وی صحیح می­باشد.

مسأله 1035. فردى كه خودكشى كرده، چنانچه عافيت يابد سپس وصيّت كند و بميرد وصيّتش صحيح است. همچنين، اگر ابتدا وصيّت نماید، سپس ضررى به جان خويش وارد کند كه موجب مرگش گردد وصيّتش صحيح است، هرچند هنگام وصيّت قصد داشته باشد بعد از وصيّت کردن، خودكشى نمايد.