سهم متعلّق به عَصَبه متوفّی از ارث

مسأله 1601. در مبحث ارث، سهم الارث بعضی از خويشاوندان با كسر مشخّصى معيّن شده است، به اين كسر «فرض» و به وارثى كه به اين شكل ارث مى‌برد، «صاحب فرض» يا «فرض‌بَر» مى‌گويند.

نظر اهل تسنّن آن است كه آنچه از ارث اضافه بر «سهم الفرضِ» صاحبان فرض می‌ماند، به «عَصَبۀ ميّت» (برادر میّت، عموهای میّت و برخی از بستگان مذكّر وی) داده مى‏شود، ولی نظر مذهب اماميّه خلاف آن است؛ مثلاً اگر مردى بميرد و تنها دختر و برادرى داشته باشد، از نظر اماميّه بايد نصف ارث را به دختر به عنوان «سهم الفرض» و نصف ديگر را به عنوان «سهم الردّ» به او بپردازند، و به برادر ميّت سهمى تعلّق نمى‏گيرد؛

ولی نظر اهل تسنّن آن است كه در اين مورد لازم است نصف ارث ميّت به برادر وی پرداخت ‏شود، زیرا برادر از «عَصَبۀ ميّت» محسوب می­شود.

بنابراین، اگر در محیطی مذهب اهل تسنّن بر همگان از جمله وارث امامى مذهب نافذ باشد و مازاد «سهم الفرض» از ارث، به وارث امامی پرداخت نشود، بلكه به «عَصَبۀ متوفّی» داده شود، چنانچه «عَصَبۀ ميّت»، امامى مذهب باشند، مى‏توانند از باب «قاعدۀ مقاصّۀ نوعى»، مازاد «سهم الفرضِ» وارثی را که از اهل تسنّن است بگيرند.