راه­هاى اثبات وصيّت

· راه‌های اثبات وصیّت عهدی

مسأله 1148. «وصیّت عهدی»، با یکی از راه­های ذیل ثابت می­شود:

1. یقین و همین طور اطمینان از راه­های عقلایی؛

2. شهادت دو مرد مسلمان عادل، خواه از ورثه باشند یا از غیر ورثه؛ ^[949]

3. اقرار تمام ورثه، به شرط اینکه عاقل و بالغ ^[950] باشند؛ ولی عادل بودن‌ آنان لازم نیست؛ امّا اگر فقط بعضى از ورثۀ بالغ و عاقل اقرار كنند، وصيّت تنها نسبت به سهم کسانی که اقرار کرده­اند ثابت مى­شود. ^[951]

شایان ذکر است، وصیّت عهدی، با شهادت زنان (چه انفرادى و چه به ضميمه مردان) ثابت نمى­شود.

· راه‌های اثبات وصیّت تملیکی

مسأله 1149. «وصیّت تملیكی»، با یکی از راه­های ذیل ثابت می­شود:

1. یقین و همین طور اطمینان از راه‌های عقلایی؛

2. شهادت دو مرد مسلمان عادل، خواه از ورثه باشند یا از غیر ورثه؛

3. قسَم خوردن كسی كه مال برای او وصیت شده، به ضمیمۀ شهادت يک مرد مسلمان عادل؛

4. شهادت يک مرد مسلمان عادل به ضمیمۀ دو زن مسلمان عادل؛

5. شهادت چهار زن مسلمان عادل؛ امّا اگر تعداد زنان شهادت دهنده كمتر از چهار نفر باشند، وصیت به همان نسبت ثابت می­شود. بنابراین، اگر يک زن مسلمان عادل شهادت دهد، بايد يک چهارم شیئی را كه مطالبه مى‏كند به او بدهند و اگر دو زن مسلمان عادل شهادت دهند، نصف آن را و اگر سه زن مسلمان عادل شهادت دهند، سه چهارم آن را به او بدهند. ^[952]

6. اقرار تمام ورثه، به شرط اینکه عاقل و بالغ ^[953] باشند؛ ولی عادل بودن‌ آنان لازم نیست؛ اگر فقط بعضى از ورثه اقرار كنند، وصيت تنها نسبت به سهم کسانی که اقرار كرده‌اند ثابت مى­شود.

· یافتن دست نوشته‌ای از متوفّی که حاکی از وصیّت وی باشد

مسأله 1150. اگر نوشته‏اى به دست خط متوفّی یا امضا يا مُهر وی ببینند، چنانچه نشانه­ها و قرائنى باشد كه ظهور در وصيّت و عمل به آن بعد از وفات داشته باشد، بايد به آن عمل شود.

· تعارض گفتۀ فرد با بیّنه در مورد وصیّت یا عدم وصیّت وی

مسأله 1151. اگر به فردی گفته شود: «آیا در مورد فلان موضوع وصیّت کرده­ای؟» و وی بگوید: «نه»، ولی بیّنه شهادت دهند که وی وصیّت کرده است، شهادت بیّنه پذیرفته می‌شود و به گفتۀ وی اعتنا نمی­شود؛

البتّه، اگر قصدش از انکار وصیّت انشای عدول از وصیّت باشد، عدول مذکور صحیح است و رجوع از وصیّت محقّق می­شود.

همچنین، اگر به فردی گفته شود: «آیا در مورد فلان موضوع وصیّت کرده­ای؟» و وی بگوید: «بلی»، ولی بیّنه شهادت دهند که وی وصیّت نکرده است، در صورتی که قصد وی خبر دادن باشد، ^[954] شهادت بیّنه پذیرفته می­شود و به گفتۀ وی اعتنا نمی­شود؛ امّا اگر قصدش انشای وصیّت باشد، صحیح است و وصیّت محقّق می­شود.