مركز ارتباط حضرت آیت الله العظمی سید علی حسينى سیستانی (مد ظله) در لندن، اروپا، شمال و جنوب امریکا است.

توضیح‌ المسائل جامع

تعریف و اقسام دین

مسأله 887. «بدهكاری و دین» عبارت است از مالی که به صورت كلّی بر ذمّۀ [798] انسان شرعاً ثابت شده است؛

اموری كه موجب ثابت شدن دین در ذمّۀ بدهكار می­شود، عبارتند از قرض گرفتن، معاملۀ نسیه، سلف، اجاره، مهریّه، [799] نفقۀ همسر دائم، اتلاف و از بین بردن مال و...؛

امّا مواردی همچون امور ذیل، دین شرعی محسوب نمی‌شود، هرچند پرداخت آنها تکلیفاً واجب است: [800]

- مبلغی كه شخص به عنوان شرط ضمن عقد، لازم است بپردازد؛

- نفقۀ والدین و اولاد كه بر شخص نفقه دهنده واجب شده است؛

- کفّاره؛

-نذر و مانند آن. [801]

مسأله 888. بدهكاری دو نوع است:

الف. «بدهی حالّ»: یعنی بدهی كه مدّت ندارد یا اگر مدّت­دار بوده، زمان ادای آن فرا رسیده باشد؛

ب. «بدهی مدّت­دار».


[798]. معنای کلّی در ذمّه از توضیحاتی که در مسائل «81 تا 83» در مورد کالا و ثمن کلّی در ذمّه ذکر شد، معلوم می‌شود.
[799]. البتّه اگر مهریّه یا اجاره بها، به صورت عین شخصی - که معنای آن از توضیحات مسائل «81 تا 83» ذکر شد - معیّن شده باشد، دین محسوب نمی­شود.
[800]. فرق بین «دین» و مالی که دین نیست، ولی تکلیفاً پرداخت آن بر فرد واجب است، ‌از توضیحاتی که در مسائل «299 و 300» و نیز صفحۀ «248»، پاورقی«1» در مورد فرق بین شرط فعل و شرط نتیجه ذکر شد، معلوم می‌شود.
[801]. موارد حرامی مثل سود ربوی قرض، دیرکرد و خسارت تأخیر تأدیۀ دین، بدهی محسوب نمی­شود، هرچند در ضمن عقد شرط شده باشد و چنین شرطی باطل است و دریافت مبالغ مذکور جایز نیست.