برگرداندن مال مورد عاریه

مسأله 1261. اگر عاریه فسخ گردد یا مدّت آن تمام شود، عاریه گیرنده باید مال مورد عاریه را به صاحب مال یا کسی که در حکم وی است - مانند وکیل یا ولیّش - برگرداند یا به وی اطلاع دهد تا هر وقت بخواهد مال را در اختیارش قرار دهد.

بنابراین، اگر عاریه‌ گیرنده مال را به شخص دیگری ^[1100] بدهد یا مال را به همان جایی که آن را از آنجا برداشته برگرداند، بدون اینکه آن مال در اختیار مالک و تحت تصرّف وی قرار گیرد و یا او این کار را اجازه داده باشد، چنانچه مال از بین رفته یا نقصی بر آن وارد آید، ضامن است.

مسأله 1262. اگر مالی که انسان عاریه گرفته نجس شود، در بعضی از موارد لازم است صاحب مال را از نجاست آن مطّلع کند که توضیح آن در جلد اوّل مسألۀ «151» ذکر شد.

· برخی از احکام عاریۀ مال غصبی

مسأله 1263. اگر انسان بفهمد مالی که عاریه گرفته غصبی است، باید آن را به صاحبش برگرداند و حقّ ندارد آن را به عاریه دهنده بدهد. ^[1101]

مسأله 1264. اگر فرد مالی مانند ماشین یا خانه را غصب کرده و به دیگری عاریه دهد، صاحب مال می‌تواند عوض منافع مال خود ^[1102] را از عاریه دهنده یا عاریه‌گیرنده - هر کدام که بخواهد - مطالبه نماید؛

البتّه، اگر عاریه ‌گیرنده از غصبی بودن مال مطّلع نبوده و صاحب مال، عوض منافع مال را از او گرفته باشد، وی می‌تواند به عاریه دهنده مراجعه کرده و آنچه را پرداخت کرده از او بگیرد.

مسأله 1265. اگر فرد مالی را غصب کرده و به دیگری عاریه دهد، چنانچه مال مذکور از بین برود، صاحب مال می­تواند عوض مال را از هر یک از آن‌ دو بگیرد.

البتّه، اگر عاریه‌ گیرنده از غصبی بودن مال مطّلع نبوده و صاحب مال، عوض اصل مال را - در صورت تلف - از او گرفته باشد، وی می‌تواند به عاریه دهنده مراجعه کرده و آنچه را پرداخت کرده از او بگیرد؛ مگر اینکه عاریه از مواردی باشد که در مسائل «1252 و 1253» ذکر شد که در صورت تلف نمی‌تواند به عاریه دهنده رجوع نماید.