احكام مبطلات روزه

مسأله 136. اگر انسان عمداً و با اختیار و با اینکه حکم شرعی را می‌داند، كاری كه روزه را باطل می‌كند انجام دهد، روزۀ او باطل ^[47] می‌شود. ^[48]

مسأله 137. اگر انسان یکی از مفطرات روزه را به‌طور غیر عمدی مرتکب شود، اشكال ندارد و روزه‌اش صحیح است و در موارد غیر عمد، بین سهو، فراموشی، غفلت و عدم اختیار فرقی نیست؛ ولی مواردی از این حکم استثنا می‌شود:

الف. اگر فرد برای «رفع تشنگی و خنک شدن»، آب در دهان بگرداند و در حالی که می‌داند روزه است، آب بی‌اختیار فرو رود، همان طور که در مورد نهم از مسألۀ «160» ذکر می‌شود، قضای آن روز بر او واجب می‌شود.

ب. اگر فرد در ماه مبارک رمضان، غسل جنابت را فراموش کند و روزه بگیرد و بعد از سپری شدن یک یا چند روز، یادش بیاید، همان طور که در مسألۀ «101» ذکر شد، باید قضای آن را به قصد قربت مطلقه انجام دهد.

ج. اگر جنب با توضیحی که در بخش باقی‌ماندن بر جنابت ذکر شد، بخوابد و تا صبح غسل نکند، باید روزۀ آن روز را تمام کرده و بنابر احتياط واجب، آن را به نيّت قربت مطلقه انجام دهد، سپس روز دیگری را با نیّتی که در مسألۀ «97» ذکر شد، روزه بگیرد.

مسأله 138. اگر انسان نداند كه بعضی از آنچه به عنوان مفطرات ذکر شد، روزه را باطل می‌كند و به علّت ندانستن حکم، آن را انجام دهد، چنانچه آن مفطر، «خوردن» یا «آشامیدن» یا «جماع» باشد، در هر صورت روزه­اش باطل می‌شود و اگر سایر مفطرات بوده، چند صورت دارد:

الف. اگر در یادگیری مسأله کوتاهی کرده باشد (که در این صورت جاهل مقصّر محسوب می‌شود) روزه‌اش باطل می‌شود.

ب. اگر در یادگیری مسأله کوتاهی نکرده و هنگام انجام مبطل، تردید هم نداشته است (که در این صورت جاهل قاصر می‌باشد) روزه‌اش صحیح می‌باشد. ^[49]

ج. چنانچه فرد، در هنگام انجام مفطر، برای ارتکاب آن، حجّت شرعی داشتهباشد (که در این صورت هم جاهل قاصر محسوب می‌شود) روزه‌اش باطل نمی‌شود.

مسأله 139. اگر روزه‏دار سهواً یكی از كارهایی كه روزه را باطل می‌كند، انجام دهد و به اعتقاد اینكه روزه‏اش باطل شده، عمداً دوباره یكی از آنها را به‌جا آورد، حكم مسألۀ قبل دربارۀ او جاری می‌شود.

مسأله 140. اگر چیزی به زور در گلوی روزه‏دار بریزند، روزۀ او باطل نمی‌شود، ولی اگر مجبورش كنند كه روزۀ خود را به یکی از سه مورد «خوردن» یا «آشامیدن» یا «جماع» باطل كند (اکراه)، مثلاً به او بگویند: «اگر غذا نخوری ضرر مالی یا جانی یا آبرویی به تو می‌زنیم» و خودش از روی ناچاری برای جلوگیری از ضرر چیزی بخورد، روزۀ او باطل می‌شود و در غیر آن سه مورد از سایر مفطرات نیز، بنابر احتیاط واجب، روزه­اش باطل می‌شود و این حکم در مورد تقیّه نیز که افطار بر فرد واجب می­شود، جاری است. ^[50]

مسأله 141. روزه­دار نباید جایی برود كه می‌داند چیزی در گلویش می‌ریزند یا مجبورش می‌كنند كه خودش روزۀ خود را باطل كند و اگر برود و از روی ناچاری خودش كاری كه روزه را باطل می‌كند انجام دهد، روزۀ او باطل می‌شود. همچنین است بنابر احتیاط لازم، چنانچه چیزی را در گلویش بریزند.

مسأله 142. تظاهر به روزه‌خواری که مصداق هتک حرمت ماه مبارک رمضان است حرام می­باشد، هرچند فرد در روزه نگرفتن عذر شرعی داشته باشد؛

البتّه اگر معذور بودن وی در بین اهل عرف امر روشن و آشکاری باشد - مانند پیرمرد کهنسالی که به جهت مشقّت زیادی که معمولاً تحمّل نمی­شود روزه نمی‌گیرد یا مریضی که رزوه برایش ضرر دارد و بیماریش عیان و آشکار است - طوری که تظاهر وی به روزه‌خواری عرفاً مصداق هتک نباشد اشکال ندارد؛ امّا برای بیماری که عذرش آشکار نیست، تظاهر به روزه‌خواری جایز نیست.